Dla studentów przełom stycznia i lutego to okres intensywnej nauki oraz sesji egzaminacyjnej. Miniony weekend poświęcili jednak pracy nad Konstytucją dla Nauki – projektem reformy szkolnictwa wyższego w Polsce, którego zaktualizowaną wersję przedstawił niedawno Jarosław Gowin, wicepremier i minister nauki i szkolnictwa wyższego. Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej od początku aktywnie włączał się w prace legislacyjne nad nową ustawą, zgłaszając swoje uwagi i przedstawiając opinie w imieniu ponad 1,3 mln studentów. Podczas XI posiedzenia Rady Studentów ponownie debatowano nad finalnym projektem ustawy, a w części obrad wziął udział w dyskusji również wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego, Piotr Müller. Uczciwy system opłat, kary dla uczelni za łamanie praw studenta, gwarancja członkostwa przewodniczącego samorządu studenckiego w radzie uczelni z głosem stanowiącym czy wycofanie się z propozycji wydłużenia studiów niestacjonarnych – to tylko niektóre z przeforsowanych rozwiązań szczególnie ważnych z perspektywy studentów. Parlament Studentów RP po analizie projektu jednogłośnie poparł wspólnie wypracowaną Konstytucję dla Nauki.
W ostatni weekend stycznia odbyło się XI posiedzenie Rady Studentów Parlamentu Studentów RP, które poświęcone było w znacznej mierze Konstytucji dla Nauki – projektowi reformy szkolnictwa wyższego. Parlament Studentów RP jeszcze na etapie początkowych prac nad ustawą przedstawił „Studencki Projekt Założeń do Ustawy 2.0”. Teraz dyskusji i analizie studenci poddali wypracowany w konsultacjach społecznych projekt, przedstawiony przez Jarosława Gowina 22 stycznia. Na swoje obrady zaprosili wiceministra nauki i szkolnictwa wyższego Piotra Müllera, któremu sprawy studentów i PSRP są szczególnie bliskie, ponieważ w latach 2013‒2014 pełnił funkcję przewodniczącego tej organizacji i również walczył o prawa studentów. „Była to doskonała okazja do merytorycznej dyskusji o projekcie Ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz wyjaśnienia pojawiających się nierzadko wątpliwości dotyczących sytuacji studentów pod rządami nowej ustawy. Jestem zadowolony z przebiegu spotkania z wiceministrem i konkluzji, które padły. Liczę na dalszą owocną współpracę z ministerstwem w zakresie spraw studenckich.” – podkreślił Tomasz Tokarski, Przewodniczący Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej.
Ważny głos studentów
„To absolwenci stanowią o sile uczelni, jej prestiżu i renomie. To właśnie oni, jeszcze jako studenci i doktoranci, stanowią największą część społeczności akademickiej. Uczelnie powinny być kuźnią przyszłych polskich elit. To jedno z kluczowych wyzwań reformy.” – podkreślał jeszcze we wrześniu Jarosław Gowin. O ważnej roli studentów jest przekonany również wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Piotr Müller: „Konstytucja dla Nauki ma za zadanie uwolnić potencjał polskiej nauki i podnieść wartość dyplomów polskich uczelni. Nie można tworzyć dobrego prawa w oderwaniu od bezpośrednich jego odbiorców. Dlatego od początku prac nad ustawą to dialog ze środowiskiem akademickim jest dla nas priorytetem. Cieszy mnie, że studenci z tej możliwości aktywnie korzystają i mają swój realny wpływ na tworzenie nowego prawa”.
Reforma tworzona w dialogu ze środowiskiem studenckim
Od początku kadencji Parlament Studentów RP, pod przewodnictwem Tomasza Tokarskiego, aktywnie włączał się w prace legislacyjne nad reformą szkolnictwa wyższego. Po ponad roku wspólnych prac, dyskusji i debat, studenci poparli wypracowany projekt Konstytucji dla Nauki.
„Praca nad reformą to był realny dialog ze środowiskiem, w tym także studenckim. Udało się nam sporo osiągnąć w zakresie zabezpieczenia interesów studenckich, m.in. uczciwy system opłat i kary finansowe dla uczelni za łamanie praw studenta, utrzymanie dotychczasowych przywilejów studenckich, gwarancja członkostwa przewodniczącego samorządu studenckiego w radzie uczelni” – podkreślił Tomasz Tokarski, Przewodniczący PSRP.
„Po ostatnich obradach Rady Studentów nad projektem ustawy, po dziesiątkach spotkań i debat, warto zdecydowanie podkreślić, że w obecnym, wspólnie wypracowanym kształcie, ten projekt jako całość jest dobry dla studentów.” – dodał Łukasz Rusajczyk, student Politechniki Gdańskiej i członek Rady Wykonawczej PSRP.
Prawa studentów i rozwiązania projakościowe
Reforma wprowadza nowe rozwiązania w zakresie dodatkowej ochrony praw studenta. Dotychczasowy model zawierania umów student-uczelnia zastąpią nowe mechanizmy zabezpieczenia praw studenckich. Uczelnia będzie musiała ustalać wysokość wszelkich opłat na cały okres studiów. Jeśli w międzyczasie nałoży na studenta dodatkowe opłaty będzie mogła być ukarana przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego karą pieniężną w wysokości do 50 tysięcy złotych. Ważną kwestią dla studentów jest również terminowość wydawania dyplomów, do której obecnie zgłaszane są zastrzeżenia. Wraz z nową ustawą uczelnia będzie miała 30 dni na wydanie dyplomu swojemu absolwentowi. Jeżeli tego nie zrobi, może otrzymać karę w wysokości do 5 tysięcy złotych. Konstytucja dla Nauki dodatkowo zachowuje zasadę bezpłatności studiów stacjonarnych w uczelniach publicznych, utrzymanie dotychczasowego systemu stypendialnego dla studentów oraz utrzymanie dotychczasowych przywilejów studenckich m.in. 50% ulgi w opłatach za przejazdy publicznymi środkami komunikacji miejskiej.
PSRP – przedstawiciele 1,3 mln studentów
W Polsce studiuje ponad 1,3 mln studentów na 398 uczelniach. Parlament Studentów RP zrzesza samorządy studenckie ze wszystkich polskich uczelni i reprezentuje środowisko studenckie przed organami państwa, opiniuje akty prawne dotyczące studentów, a także inicjuje projekty i działania na rzecz środowiska studenckiego. W listopadzie 2016 roku delegaci samorządów studenckich z całej Polski wybrali swoich przedstawicieli na kadencję 2017‒2018. Przewodniczącym PSRP został Tomasz Tokarski, student Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
Dalsze prace nad reformą
Konstytucja dla Nauki stanie się wkrótce przedmiotem obrad Rady Ministrów. Po tym rozpocznie się etap parlamentarny prac. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zamierza zorganizować wysłuchanie publiczne projektu na etapie sejmowym. Studenci zadeklarowali swoje poparcie dla projektu ustawy oraz wsparcie reformy na dalszym etapie prac. „Mając na uwadze przyszłość młodego pokolenia, finalny projekt Konstytucji dla Nauki trzeba ocenić pozytywnie i wesprzeć na etapie dalszego procedowania.” – podkreślił Tomasz Tokarski. Planowane wejście w życie nowej ustawy to 1 października 2018 roku.
